آمریکا بعد از ناکامی در شورای امنیت چه در سر دارد؟

جارستان به نقل از ایرنا؛ دولت ترامپ برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی تمام تلاش خود را به کار گرفته و سناریوهای متعددی را در نظر گرفته است.بااین حال نشست شب گذشته شورای امنیت نشان داد که آمریکا همچنان نمی‌تواند همراهی جامعه جهانی را در پیگیری و پیشبرد سیاست‌های ضد ایرانی خود به دست بیاورد.

یک روز پس از آنکه رژیم آمریکا در نشست شورای امنیت شکست خورد. سخنان غیرمسئولانه برایان هوک نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران در رسانه‌ها منتشر شد. هوک در جریان مصاحبه‌ای در سرزمین های اشغالی مدعی شده است: «همان‌طور که رئیس‌جمهوری آمریکا تاکید کرده ایران نباید به سلاح اتمی دست یابد و گزینه نظامی در این مورد همیشه روی میز است.»

این مقام‌ آمریکایی در پاسخ به پرسش خبرنگار کانال ۱۳ رژیم صهیونیستی که «آیا مطمئن هستید؟» تاکید کرد «البته که این گزینه وجود دارد.» او ادامه داد: دونالد ترامپ رئیس جمهور یک پیام روشن داده است و آن اینکه ایران هیچ وقت به سلاح هسته‌ای دست پیدا نخواهد کرد. گزینه نظامی برای جلوگیری ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای همیشه روی میز خواهد بود.

این که استدلال آمریکایی‌ها درباره تحریم‌های تسلیحاتی ایران از جانب جامعه جهانی چندان جدی گرفته نشد به این دلیل است که مقامات آمریکا در اظهاراتی رسما ایران را به استفاده از گزینه نظامی تهدید می‌کنند البته خود این مقامات هم از قاطعیت تهران در دفاع از منافع و تمامیت ارضی خود اطلاع دارند.

دولت ترامپ برای جلوگیری از لغو تحریم‌های تسلیحاتی جمهوری اسلامی که بر اساس برجام ۲۷ مهرماه امسال اتفاق خواهد افتاد، چند گزینه را در نظر گرفته است سناریوهایی ضعیف، که به نظر نمی‌رسد هیچکدام به نتیجه ای برسد.

تصویب قطعنامه جدید

آمریکا در گام نخست تلاش خواهد کرد که قطعنامه‌ای جدید در شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران تصویب کند که بر اساس آن تحریم‌هایی را که تعلیق خواهد شد، مجددا اعمال شود. هرچند اظهارنظرهای دیروز مقامات کشورهای حاضر در شورای امنیت نشان داد که آمریکا موفقیتی در این زمینه کسب نخواهد کرد.

کلی کرافت، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد ۱۷ خرداد ماه پیش نویس قطعنامه تمدید تحریم های تسلیحاتی شورای امنیت علیه ایران را به روسیه، بریتانیا و فرانسه سه عضو دائم شورای امنیت ارائه کرد.

قطعنامه پیشنهادی آمریکا خواستار منع فروش، عرضه یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط از سوی ایران است. این قطعنامه کشورها را از فروش، عرضه، یا انتقال سلاح یا اقلام مرتبط به ایران، مگر در صورت موافقت کمیته‌ای در شورای امنیت منع می‌کند. پیش‌نویس آمریکا علاوه بر این از کشورها می‌خواهد چنانچه دلایل متقنی در دست دارند مبنی بر اینکه محموله‌ای در خاک آن‌ها ممکن است حاوی اقلام ممنوعه از ایران باشد اقدام به بازرسی آن کنند. این قطعنامه همچنین از کشورها خواسته با توجیه مشابه اقدام به بازرسی کشتی‌ها در آب‌های آزاد کنند.

هرچند آمریکا ابزارهای قدرت زیادی در اختیار دارد با این حال جامعه جهانی هم در مقابل این کشور چندان دست و پا بسته نیست نشست شب گذشته شورای امنیت نشان داد که جامعه جهانی در حال مدیریت رفتارها و سیاستهای ترامپ است و از این جهت اگر ایران بتواند از ابزارهای موجود در نظام بین الملل استفاده کند ترامپ شانسی برای موفقیت در مجامع بین المللی ندارد.

اما مخالفت چین و روسیه چالش بزرگ این اقدام آمریکا است این کشورها احتمالا قطعنامه آمریکا را وتو خواهند کرد. تا همین جای کار نیز مقامات روسیه و چین واکنش منفی نسبت به آن داشته‌اند. و نهایتا به نظر نمی‌رسد که آمریکا بتواند از این طریق به منظور خود برسد.

بسیاری از منابع دیپلماتیک به رسانه‌ها گفته‌اند این قطعنامه از شانس اندکی برای تصویب در شورای امنیت برخوردار است. یک دیپلمات غربی به «فارین پالیسی» گفته است که این قطعنامه ممکن است حتی در کسب ۹ رأی لازم برای وادار کردن روسیه یا چین به استفاده از حق وتو هم ناکام بماند. برخی از دیپلمات‌های شورای امنیت و کارشناسان مسائل تسلیحاتی اقدام آمریکا را تلاشی برای کسب امتیاز سیاسی در داخل آمریکا می‌دانند و نه چیزی که هدف آن مقابله با اقدامات ایران است.

مکانیسم ماشه

دولت ترامپ مکانیسم ماشه را هم دنبال می‌کند که به دلیل خروج آمریکا از برجام راه دشوارتری است چرا که توسل به مکانیسم ماشه از نظر حقوقی برای آمریکا امکان پذیر نیست. اکثر کشورها ازجمله اروپایی‌ها نیز با این گزینه مخالف هستند و معتقدند آمریکا نمی‌تواند به برجام استناد کند.

اگرچه اروپا تاکنون با آمریکا مخالفت آشکار نکرده است اما بعید است متحدان اروپایی حاضر شوند به درخواست آمریکا مکانیسم ماشه را فعال کنند چرا که می‌دانند با فعال شدن این مکانیسم کل برجام نابود می شود و چنین اتفاقی مطلوب اروپا نیست چنانکه مقامات اروپایی در نشست شب گذشته شورای امنیت نگرانی از واکنش تهران را دلیل حزم و احتیاط خود در هر گونه مشارکت در پروژه ضد ایرانی آمریکا عنوان کردند.

در نشست شورای امنیت روز ۱۰ تیر ماه نماینده آلمان مخالفت کشورش را با استفاده آمریکا از ساز و کار حل و فصل اختلافات (مکانیسم ماشه) در برجام برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام کرد.

پیش از سخنرانی نماینده آلمان، نماینده چین هم گفته بود که آمریکا به دلیل خروج از برجام از هیچ حقی برای استفاده از مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها برای احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران برخوردار نیست. نماینده آلمان گفت: «من با سخنان نماینده چین در خصوص مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها هم‌نظرم.»

پس از او نماینده انگلیس هم خاطرنشان کرد که از نظر این کشور هم بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران با برجام «سازگار نیست. انگلیس بارها تعهد کامل خودش به برجام را اعلام کرده است. این در راستای منافع امنیتی جمعی ما است که حفظ نظام منع اشاعه هسته‌ای را هم شامل می‌شود. ما تلاش خستگی‌ناپذیری برای حفظ برجام داشته‌ایم. از خروج آمریکا از برجام و به موازات آن، اقدامات ایران که مغایر با تعهدات برجامی این کشور هستند متأسفیم.»

آمریکایی‌ها درمجموع به دنبال این هستند که از طریق افزایش فشار بر ایران، جمهوری اسلامی را وادار کنند که روابط خود را با آمریکا تغییر داده و وارد مذاکره‌ای نابرابر شوند. آن‌ها به زعم خود تلاش می‌کنند حتی از طریق تهدید به استفاده از گزینه نظامی، محاسبات ایران را تغییر دهند. این رویکرد البته از زمان حضور ترامپ در کاخ سفید در قبال ایران دنبال می‌شده است با این وجود این سیاست تاکنون دستاوردی به همراه نداشته است و بعید به نظر می‌رسد در ماه‌های منتهی به انتخابات آمریکا هم اتفاقی از این بابت رخ دهد.